همواره یکی از مشکلات در مورد سگهایی که اطلاعات دقیقی از تاریخ تولد و یا سن آنها نداریم تعیین سن برای آنان می باشد. به خصوص در مورد توله سگها که از نظر واکسیناسیون و دیگر موارد درمانی باید مورد ارزیابی قرار گیرند. مقوله تعیین سن بر اساس دندان ها در دسترس ترین روشی است که ما را در تعیین حدودی سن سگها یاری می کند البته دقت این شیوه با افزایش سن سگها . کاهش پیدا می کند. البته باز لازم به ذکر است که دقت این روش تابع بسیاری موارد اختصاصی و محیطی می باشد که در ادامه مقاله در مورد آن توضیح داده شده است. تجربیات شخصی اینجانب به خوبی نشان داده که استفاده از این روش در تعیین سن بسیار مناسب می باشد .
البته احتیاط را هیچگاه فراموش نکنیم. زیرا که تعیین سن یک سگ بالغ روتوایلر به قیمت از دست دادن دستمان اصلا ارزش ندارد.یکی از راه های تعیین سن سگ استفاده از زمان رویش دندانهای شیری و دائمی و تغییرات ایجاد شده در آنها می باشد. معمولا بیشتر، دندانهای پیشین و تغییرات آنها ملاک تعیین سن بخصوص در سنین بالا برای سگها می باشدسگها هم مانند بسیاری دیگر از حیوانات Diphydont هستند ، یعنی رشد دندانهایشان در دو مرحله صورت می گیرد ابتدا دندانهای شیری و سپس دندانهای دائمی.
در سگ دندانها به 4 نوع تقسیم بندی می شوند :
1. دندانهای پیش (Incisors)
2. دندانهای نیش (Canines)
3. دندانهای پیش آسیا (Pre Molars)
4. دندانهای آسیا (Molars)
سلامت عمومی، نوع تغذیه، جنس، نژاد و حتی فصلی که توله در آن متولد شده است برروی سرعت دندان درآوری و رشد آنها تاثیر دارد. در ماده ها نسبت به نرها دندانها سریعتر ظاهر می گردند، همینطور در توله های متولد تابستان دندان درآوری سریعتر از توله های متولد زمستان است.
فاکتورهای دیگر نیز تاثیر گذار هستند از جمله اینکه دندانهای نژادهای بزرگ سریعتر از نژادهای کوچک ظاهر می شود. گاهی در نژادهای کوچک دندانهای شیری تا زمان رشد دندانهای دائمی باقی می ماند و حتی برای اینکه جلوی رشد دندانهای دائمی را نگیرند باید توسط دامپزشک برداشته شوند.
توله سگ بون دندان متولد شده، در سه هفته اول هیچ دندانی ندارد و سپس در 3-4 هفتگی دندانهای شیری شروع به بیرون آمدن می کنند. ابتدا دندانهای نیش و بلافاصله دندانهای پیش که ابتدا در فک بالا و سپس فک پایین ظاهر می شوند. در حدود هفته 6 توله سگ در هر نیم آرواره، 3 دندان پیش، 1 دندان نیش و 3 دندان پیش آسیا دارد.
بنابر این فرمول دندانی توله سگ به شرح زیر می باشد.
=2( I 3/3 C 1/1 P 3/3)= 28 | دندانهاي نيم فك بالا |
دندانهاي نيم فك پايين |
سنی که دندانهای دائمی جایگزین می گردند بر اساس نژاد
متغیر است. در نژادهای بزرگ این جایگزینی زودتر صورت می پذیرد. جایگزینی دندانهای
پیش در 5/3 تا 4 ماهگی شروع می شود و در 5 ماهگی کامل می شود اگرچه هنوز رشد
دندانهای پیش کناری کامل نشده است.
دندانهای نیش در 5 تا 6 ماهگی جایگزین میشوند و در این سن
دندانهای شیری و دائمی نیش با هم حضور دارند. سگی که هر دو دندان نیش شیری و دائمی
را همزمان داشته باشد در سن 6-7 ماهگی است. تا 6 ماهگی دندانهای پیش دائمی کامل
شده و کاملا فرم گرفته اند. در این سن دندانها کاملا سفید هستند و اثراتی از سایش و
جرم گرفتگی در آنها دیده نمی شود
معمولا زمان بیرون آمدن دندانها در 2 فک یکسان است.
دندانهای سگ در 8 ماهگی کامل می شود. با رشد دندانهای دائمی، خونرسانی به دندانهای
شیری کاهش یافته و پس از مدتی می افتند. در فک پایین دندانهای نیش دائمی در سمت
داخل دندانهای نیش شیری در می آیند ما در فک بالا در جلوی دندانهای شیری در می
آیند. دندانهای پیش دائمی هم در پشت دندانهای پیش شیری در می آیند.
